600-lecie Łodzi


600 lat Łodzi
2023 rok to okrągły jubileusz dla Łodzi – 600-lecie nadania praw miejskich. Wystawa cyfrowa ma wpisać się w wydarzenia związane ze świętowaniem tego wydarzenia. Zawsze warto przypominać historię Łodzi, niezwykle ciekawą, dynamiczną, ale też różną od innych polskich miast. Pierwsze 400 lat funkcjonowania miasta to „Łódź rolnicza” – niewielkie miasteczko, na szlaku z Łęczycy do Piotrkowa, własność biskupia. Łódź nie przypominała ośrodka miejskiego, pamiątką po tym okresie jest Stare Miasto. Dopiero wiek XIX sprawił, że Łódź wypłynęła na szerokie wody. Decyzja o ulokowaniu tu przemysłu włókienniczego zdefiniowała miasto i wpłynęła na jego dynamiczny rozwój. Miasto w 1820 r., liczyło zaledwie 767 mieszkańców, natomiast w 1900 r., po 80 latach – 300 000. Wzrost ten jest nawet dziś trudny do wyobrażenia. To właśnie dzięki rozkwitowi produkcji tekstylnej na przełomie XIX i XX w., Łódź zyskała status jednej z wiodących polskich i europejskich metropolii. Podobnie trudny do wyobrażenia jest ostatni okres historii miasta – efekty transformacji gospodarczej, upadku przemysłu włókienniczego, czego skutki widoczne są do dziś w tkance miejskiej, a także społecznej. Jubileusz zawsze powinien być okazją do refleksji, spojrzenia wstecz i przeanalizowania wydarzeń. Mamy nadzieję, że zaprezentowane na wystawie obiekty będą temu sprzyjać.

Przedmioty codziennego użytku

Pomimo faktu, że większość produkcji w Łodzi stanowiły wyroby włókiennicze, w mieście powstawało również wiele obiektów, z których Łodzianie korzystali na co dzień. Często były to niewielkie zakłady, produkujące zwykłe, proste rzeczy, tak zwyczajne, że łatwo o nich zapomnieć. Z drugiej strony są to powszechne w całym kraju rzeczy, które nie wszyscy kojarzą z Łodzią, jak np. gramofony. Obiekty w tej kategorii pokazują również bogactwo drobnej łódzkiej wytwórczości czy życia społeczno-kulturalnego w mieście. Przedmioty codziennego użytku są też milczącymi świadkami dramatycznej historii Łodzi w XX wieku. Pamiątki z Litzmannstadt, rzeczy powstałe w getcie są świadectwem najtragiczniejszych dni dla miasta.

Ubiór i akcesoria stroju

Wytwarzanie odzieży w naturalny sposób powiązane jest z włókiennictwem, rozumianym jako wytwarzanie tkanin i dzianin, dlatego też Łódź ma bogatą historię w tej dziedzinie. W tej części prezentowane są obiekty powstałe w dawnych, przedwojennych, łódzkich salonach modowych, a także obiekty powstałe w powojennych Zakładach Przemysłu Odzieżowego bądź Zakładach Przemysłu Dziewiarskiego. Wiele innych zakładów, bawełnianych bądź wełnianych również produkowało akcesoria stroju, jak apaszki, chustki, szale. Łódzkie zakłady tego typu były często znane w całej Polsce, a ich nazwy stały się synonimem stylu, elegancji i dobrej jakości. Wszystkim znane były nazwy „Próchnik”, „Wólczanka”, „Telimena” czy „Olimpia”, a wiele osób przechowuje do dziś z sentymentem te wyroby w swoich garderobach.

Pamiątki po rzemiośle, przemyśle i handlu

Wraz z rozwojem przemysłu rozwijały się również inne gałęzie gospodarki w Łodzi, rzemiosło i handel. Wzrastało znaczenie wytwórczości rzemieślniczej, głównie usługowej, ze względu na rosnące potrzeby coraz liczniejszej ludności miasta. Na przełomie XIX/XX wieku rzemieślnicy skupieni byli w 15 cechach: bednarskim, ciesielskim, felczerskim, kowalskim, krawieckim, malarskim, murarskim, powroźniczym, rzeźnickim, ślusarskim, stolarskim, szewskim, tkackim, tokarskim i zduńskim. Ogólna liczba rzemieślników sięgała 5 tys. osób. Wraz z rozwojem rzemiosła oraz przemysłu, na znaczeniu zyskiwał handel, czego świadectwem są prezentowane na wystawie pamiątki związane ze sklepami konfekcyjnymi.

Ikonografia

Świadectwem dziejów miasta są zachowane pamiątki o charakterze ikonograficznym. Obrazują one wygląd dawnych fabryk, widoki na miasto – przemysłową, słynącą z kominów Łódź. Pokazują też twarze twórców Łodzi, zarówno największych fabrykantów, przemysłowców, jak i robotników – anonimowych pracowników, związanych na całe życie z miastem i jego przemysłem.

Archiwalia

Pamiątkami po dawnych czasach jest również dokumentacja. Najczęściej są to oficjalne dokumenty, umowy, świadectwa i dyplomy. Na łamach tych dokumentów kształtowała się sytuacja nieraz setek osób. Z pewnością przełomowym dokumentem dla całego przemysłu Łodzi i okręgu była „Umowa zgierska”. Mapy i plany obrazują rozwój miasta, pod kątem architektury i urbanistyki.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury
logo mkidn
Ta strona wykorzystuje pliki cookies. Informacje zawarte w cookies wykorzystujemy m.in. w celach statystycznych, funkcjonalnych oraz dostosowania strony do indywidualnych potrzeb użytkownika. Dalsze korzystanie z serwisu oznacza, że zgadzasz się na ich zapisanie w pamięci Twojego urządzenia. Możesz samodzielnie zarządzać cookies zmieniając odpowiednio ustawienia w Twojej przeglądarce. Więcej informacji znajdziesz w Polityce prywatności.